Ê-đê - người êđê
Cư trú: Địa bàn cư trú chủ yếu hiện thời là tỉnh Ðắk Lắk, phía phái nam tỉnh Gia Lai và miền tây Phú Yên, Khánh Hòa.
Bạn đang xem: Ê-đê
Lịch sử: bạn Ê-đê là cư dân xuất hiện lâu đời sống miền trung-Tây Nguyên. Dấu tích về nguồn gốc hải hòn đảo của dân tộc bản địa Ê-đê đã có phản ánh từ những sử thi và thẩm mỹ kiến trúc, tạo hình dân gian. Cho tới nay, cộng đồng Ê-đê vẫn lâu dài những truyền thống đậm nét mẫu mã hệ ở nước ta.
bài xích 2: giải mã nào mang lại sinh kế?
Trao cho họ cái “cần câu” tuyệt trao “xâu cá”? thắc mắc này được đưa ra trong nhiều năm qua trên các văn bản, các diễn đàn nghị sự lúc bàn về sự việc tìm tuyến đường sinh kế, cải thiện và nâng cao đời sống cho một thành phần đồng bào dân tộc thiểu số Tây Nguyên còn gặp gỡ khó khăn. Nhưng cho nay, vấn đề đặc trưng này vẫn sẽ là mẩu chuyện cần quan tâm nghiên cứu và phân tích và giải quyết thấu đáo.
Đồng bào Ê Đê sinh sống tập trung chủ yếu hèn trên cao nguyên Đắk Lắk, bên cạnh đó còn có một vài nhóm người Ê Đê định cư ở các địa bàn nằm trong tỉnh Đắk Nông, Gia Lai, Phú Yên, Khánh Hòa… từ thời xa xưa, tín đồ Ê Đê vẫn làm phần đa ngôi đơn vị sàn nhiều năm để ở và tránh giảm thú dữ. Bên dài truyền thống lâu đời Ê Đê đã đi vào sử thi, truyện cổ, âm nhạc, hội họa giống như các trang huyền thoại.
NDO - Ngày 20/12, Sở Văn hóa, thể dục thể thao và phượt tỉnh Đắk Lắk phối phù hợp với Trường Đại học tập Tây Nguyên tổ chức triển khai bế giảng lớp truyền dạy tấn công chiêng Ê Đê và trao bệnh nhận chấm dứt lớp học mang lại 30 học viên là sinh viên của nhà trường thâm nhập lớp học.
lúc người con trai lập gia đình ở một nơi xa nhà, anh đã tìm thấy ở đó một gia đình mới, với những người dân thân mới, mà không phải mái ấm gia đình nhà vợ. Đó là mái ấm gia đình kết nghĩa, với người mẹ kết nghĩa và những anh chị em em coi anh như người thân. Tục kết nghĩa Mẹ-Con của fan Ê-đê không chỉ có ý nghĩa sâu sắc trong mái ấm gia đình mà còn cả trong cộng đồng.
dân tộc Ê-đê gồm có khá nhiều nhóm địa phương: Kpạ, A-đham, Krung, Mđhur, Ktul, Đliê, Ruê, Krung, Bih... Sinh sống từ lâu lăm tại quanh vùng Tây Nguyên.
trong vô số năm qua, thị trấn Bắc Bình (tỉnh Bình Thuận) tập trung những chương trình,nguồn vốn, quy mô cho đồng bào dân tộcthiểu số để phát triển kinh tế-xã hội, khơi dậy tinh thần đoàn kết, ý thức trường đoản cú lực, trường đoản cú cường của fan dân.
Tổng Biên tập: Lê Quốc Minh
Nhóm địa phương: Kpă, Adham, Krung, Mđhur, Ktul, Dliê, Hruê, Bih, Blô, Kah, Kdrao, Dong Kay, Dong Mak, Ening, Arul, Hwing, Ktlê.
Số dân:331.1941 (Tổng viên Thống kê năm 2009)
Ngôn ngữ với chữ viết: tiếng nói nằm trong nhóm ngữ điệu Malayô-Pôlinêxia (ngữ hệ nam giới Ðảo). TiếngÊ Đê còn vay mượn vốn từ vựng gồm nguồngốc từ Môn -Khmervà một số từ vựng giờ Pháp
Thông thường xuyên họ dùng từDam(nghĩa là Chàng) nhằm đệm cho phái mạnh như Dam Sam, Dam Điêt, Dam Yi… vàHơbia(nghĩa là Nàng) nhằm đệm cho nữ giới như Hơ
Bia Blao, Hơ
Bia Ju, Hơ
Bia Jrah Jan.
Người Ê Đê cũng là tộc fan duy độc nhất ở việt nam đặt tên theo kết cấu Tên trước chúng ta sau, hoàn toàn có thể là kết quả ảnh hưởng của văn hóa truyền thống Pháp.
Người Ê Đê có kho báu văn học truyền miệng phong phú:thần thoại,cổ tích,ca dao,tục ngữ, nhất là cáctrường ca,sử thi(Khannổi tiếng với Khan
Đam San, Khan Đam Kteh M'lan),... Bạn Ê Đê yêu ca hát, yêu thích tấu nhạc cùng thường có năng khiếu về nghành này. Nhạc nạm cócồng chiêng,trống,sáo,khèn, Gôc, Kni, đàn,Đinh Năm,Đinh Tuốclà những loại nhạc cụ phổ cập của fan Êđê và được rất nhiều người yêu thương thích
Nguồn nơi bắt đầu lịch sử: fan Ê-đê là người dân đã xuất hiện lâu đời ở miền trung bộ Tây Nguyên.
Nhà cửa
Người Ê Đê, trong sâu thẳm văn hóa truyền thống chưa hề phai nhạtnhững hình ảnh bến nước và con thuyềnthể hiện dấu vết hải đảo của tập thể nhóm tộc người nói giờ đồng hồ Mã Lai - Đa Đảo..
Nhà sàn Ê Đê cóhình chiến thuyền dài,cửa chủ yếu mở phía trái nhà, cửa ngõ sổ mở ra phía hông. Phía bên trong nhà bao gồm trần gỗ hình vòm như nhau mui thuyền. Có khá nhiều buôn Ê Đê trù phú với hàng trăm ngàn ngôi nhà dài trông như một hạm quân thuyền phái nam Đảo đang rẽ sóng giữa trái đất biển đảo, đấy là nét đặc trưng có phần nhiều ở các tộc tín đồ nói giờ Mã Lai.
Nhà sàn của người Ê Đê
Nhà tín đồ Ê Đê thuộc loại hìnhnhà dàisàn thấp, thường lâu năm từ15 mang đến hơn 100 mtùy theo gia đình nhiều tín đồ hay không nhiều người. Bên Ê Đê gồm những đặc trưng riêng rất khác nhà của những cư dân khác ở Tây Nguyên. Là công ty của gia đình lớn theochế độ mẫu mã hệ. Bộ khungkết cấuđơn giản. Cái được xem như là đặt trưng của phòng Ê Đê là: vẻ ngoài củacầu thang, cột sàn cùng cách bố trí trên mặt phẳng sinh hoạt. Đặc biệt là ở nhị phần. Nửa đằng cửa chủ yếu gọi là
Gahlà vị trí tiếp khách, sinh hoạt phổ biến của anh chị dài, phòng bếp chủ, ghế khách, ghế chủ, ghế nhiều năm (Kpan) (tới 20 m), chiếng ché,... Nửa còn sót lại gọi là
Ôk là bếpđặt vị trí nấu ăn uống chung và là nơi ở của những đôi vk chồng, phân chia đôi theo hướng dọc, phần về bên cạnh trái được xem là "trên" phân thành nhiều gian nhỏ. Phần trở về bên cạnh phải là mặt hàng lang để đi lại, về phía cuối là nơi đặt bếp. Từng đầu nhà gồm mộtsân sàn. Sân sàn làm việc phía cửa thiết yếu được call làsân khách. Muốn vào trong nhà phải quasân sàn. Nhà càng khá đưa thì sân khách hàng càng rộng, khang trang.
Hôn nhân gia đình
Trong mái ấm gia đình người Ê Đê,chủ nhàlàphụ nữ, theochế độ mẫu mã hệ, con cái mang chúng ta mẹ, nam nhi không được hưởngthừa kế. Đàn ôngcư trútrong công ty vợ. Nếu vợ chết và bên nhà vợ không thể ai sửa chữa theotục nối dâythì người ck phải về với bà bầu gái mình. Lúc chết, được mang lại chôn chứa bên người thân trong gia đình của gia đình mẹ đẻ.Chỉ đàn bà được thừa kế tài sản, cô gái út được quá kế công ty tự nhằm thờ cúng ông bà và nên nuôi dưỡng phụ huynh già.
Đặc điểm kinh tế
Người Ê Đêlàm rẫylà chính, riêng team Bíh làmruộng nướctheo lối cổ sơ, cần sử dụng trâu dẫm khu đất thay việc cày, cuốc đất. Quanh đó trồng trọtcònchăn nuôi,săn bắn,hái lượm,đánh cá,đan lát,dệt vải. Trên nương rẫy, ngoài cây đó là lúa còn cóngô,khoai,bầu,thuốc lá,bí,hành,ớt,bông.
Đặc điểm làm rẫy của fan Ê Đê là chính sách luân khoảnh, tức là cạnh bên những khu đất nền đang canh tác còn tồn tại những khu đất để hoang để hồi phục sự mầu mỡ. Ngày này người Êđê lắp mình với cấp dưỡng nông sản cây công nghiệp:cà phê,cao su,hồ tiêu,ca cao,...
Nghề trồng trọt ở đây có nuôitrâu,bò,voi. Bạn dân ở đây còn tự làm ra đựơc vật đan lát, chén đồng, đồ dùng gỗ, thứ trang sức, vật dụng gốm
Trang phục
Trang phục nam
Nam để tóc ngắn quấnkhănmàu black nhiều vòng trên đầu.Nam giớicũng manghoa tai và vòng cổ.
Xem thêm: Mang giày gì khi mặc quần jean, quần jean áo thun mang giày gì đẹp
Y phục truyền thống gồm áo vàkhố(Kpin),.
Áo gồm hai các loại cơ bản:Loại áo dài quá gối: bao gồm khoét cổ, ống tay bình thường không trang trí như loại áo lâu năm trùm mông nói trên,...Áo thông thường ít cóhoa văn:bên cạnh những loại áo trên còn có loại áo cộc tay mang lại khửu tay, hoặc ko tay. Áo có mức giá trị độc nhất vô nhị là loại áo Ktêh của rất nhiều người quyền quý có dải họa tiết hoa văn "đại bàng dang cánh", ngơi nghỉ dọc 2 bên nách, gấu áo phía sau sườn lưng có đính hạt cườm.
Khố: Khố có tương đối nhiều loại cùng được phân biệt ở sự ngắn dài có trang trí hoa văn như vậy nào. Đẹp tuyệt nhất là các loại ktêh, drai, đrêch, piêk, còn các loại bong và băl là loại khố thường.
Trang phục nữ
Phụ nữÊ Đê để tóc lâu năm buộc ra sau gáy.Xưa họ để tóc theo kiểu búi tó và đội nón duôn bai. Họ sở hữu đồ trang sức bằng tệ bạc hoặc đồng. Vòng taythường đeo thành bộ kép nghe giờ va chạm của chúng vào nhau.
Trang phục người dân tộc Ê Đê
Tôn giáo
Phần lớn fan Ê Đê theo đạo
Tin Lànhthuộc mẫu Tin Lành hệ
Báp-tít>được những nhà truyền giáo na Uy, Phần Lan từ bỏ Bắc Âu truyền vào phần nhiều năm đầu thế kỷ 20. Đắc lắc nơi tập trung đông người Ê Đê nhất cũng chính là nơi bao gồm tín vật Tin Lành những nhất Việt Nam, đây được nhìn nhận một trong số những trung chổ chính giữa đạo Tin Lành béo nhất khoanh vùng Đông Dương. Chúng ta thường hiểu kinh cầu nguyện tại những nhà riêng biệt củamục sư,hiện tại các nhà cúng Tin lành vẫn không nhiều
Công giáo Rômađược truyền bá thông qua các nhà truyền giáo Tây Ban Nha, sau đây là người Pháp. Những người theo đạo gia tô Rôma thì thường đến những nhà dựa vào tại địa phương vào trong ngày chủ nhật.
Một số ít theo
Phật giáotại các vùng đô thị chủ yếu là bạn Ê Đê thành thân với ngươi Việt, bạn Hoa.
Số còn sót lại vẫn theo đường nét tín ngưỡng cổ truyền,thờ cúng những thần hộ thâncho mình.
Phong tục tập quán
Ăn: Ăn cơm tẻ bởi là công ty yếu. Muối bột ớt là thức nạp năng lượng không thể thiếu. Đồng bào ưa thích uống rượu cần, hút thuốc lá lá cuốn, ăn trầu.
Ở:Nhà sàn dài, phong cách thiết kế mô bỏng hình thuyền là bên truyền truyền thống. Gia đình được tổ chức theo chế độ mẫu hệ. Các gia đình quần tụ theo đơn vị chức năng buôn.
Hôn nhân: phụ nữ giữ vai trò chủ động. Bạn Ê-đê có tục ở rể cùng "nối dòng"
Phương luôn thể vận chuyển: chủ yếu là gùi đan hoặc voi cùng thuyền độc mộc.
Lễ Hội
Lễ vứt mảNgười Ê đê không tồn tại tục thờ phụng tổ tiên. Vào nhà người Ê đê có tín đồ mất thì trong tầm một năm đến ba năm, người thân trong mái ấm gia đình làm lễ bỏ mả, là trong những lễ hội lớn mang tính tang lễ mà fan sống tổ chức triển khai để tự biệt tín đồ chết, tiễn người thân trong gia đình về địa điểm vĩnh viễn.Người Ê đê ý niệm khi con tín đồ chưa có tác dụng lễ bỏ mả thì vong hồn của fan đã mất vẫn quẩn quanh quanh trong buôn bản bản, gia đình. Cho nên, từng ngày người ta ra mộ, đưa cơm ra bón cho người chết. Mả có một ống tre thông từ quan tài lên phía trên. Fan nhà với cơm bón cho tất cả những người mất trải qua ống tre kia và nói chuyện với bạn đó. Bạn ta quan niệm linh hồn bạn chết còn quẩn quanh bên cạnh gia đình. Nhưng lại khi làm lễ bỏ mả thì coi đó là sự xong vĩnh viễn mối quan hệ giữa fan sống và fan chết nhằm linh hồn tín đồ chết về với tổ tiên.”
Lễhội đón năm mới tết đến .Lễăn cơm trắng mới.Có những lễ khác:
Lễ hiến sinh (giết trâu) thờ thần linh và người quá cố.Lễ kết nghĩa anh em, lễ cưới, lễ trưởng thành, lễ cúng mức độ khỏecho phần lớn thành viên trong cùng đồng.Lễ thờ hòn đá bếp(vì thần đã hỗ trợ gia chủ 1 năm no đủ),Lễcúng hòn đá cổng buôn làng(vì thần đã cất giữ buôn làng một năm yên ổn, không một ai đói nghèo, bệnh tật) và cúng sức khỏe cho những loài vật nuôi trong gia đình (như voi, trâu, bò, heo, chó, mèo, dê, gà…) vày những con vật này là người các bạn của con người, thiếu nó con tín đồ sẽ cảm giác cô đơn, bé nhỏ tuổi trước thiên nhiên vũ trụ.Lễ cúng ước mưa, thờ thần gió, cầu 1 năm mưa thuận gió hòa, làm nạp năng lượng phát đạt, nhà nhà no ấm, hạnh phúc.
